Ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa (Anaplastic thyroid carcinoma – ATC) là một trong những thể ung thư tuyến giáp hiếm gặp nhưng lại cực kỳ nguy hiểm và tiến triển nhanh. Mặc dù chỉ chiếm khoảng 1% trong tổng số các ca ung thư tuyến giáp, thể không biệt hóa lại có tỷ lệ tử vong rất cao, thời gian sống sau chẩn đoán ngắn và việc điều trị còn gặp nhiều khó khăn. Nhằm giúp người bệnh và người nhà hiểu rõ hơn về cách chẩn đoán, phân giai đoạn và các phương pháp điều trị hiện nay, bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin y khoa chuyên sâu và cập nhật nhất. Tại Viện Y học phóng xạ và U bướu Quân đội, ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa đang được các bác sĩ Khoa Phóng xạ lâm sàng tiếp cận điều trị bằng các kỹ thuật hiện đại, cá thể hóa theo từng tình trạng bệnh nhân.
1. Tổng quan:
Chiếm khoảng 1% trong ung thư tuyến giáp
2. Tiên lượng:
Bệnh thường tiến triển rất nhanh trong 1 năm, tỷ lệ sống thêm trên 1 năm không quá 20%.
3. Chẩn đoán và phân loại giai đoạn:
3.1. Chẩn đoán:
– Xuất hiện khổi u vùng cổ trước, khối phát triển nhanh (là lí do người bệnh đi khám)…có thể kèm theo các triệu chứng như: khó nói, khó thở, nuốt nghẹn, sờ thấy hạch cổ..
– Đa số ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa chẩn đoán xác định sau mổ. Dựa vào lâm sàng và xét nghiệm tế bào trước phẫu thuật giúp định hướng chẩn đoán.
– Bệnh nhân được chẩn đoán ung thư tuyến giáp thể biệt hóa, sau phẫu thuật tái phát sớm (dưới 4 tuần) cần hội chẩn lại tiêu bản mô bệnh học.
3.2. Phân loại giai đoạn:
Phân loại TNM trong bài chẩn đoán và điều trị UTTG. Phân loại giai đoạn UTTG thể không biệt hóa được xếp vào giai đoạn IV và chia thành :
– Giai đoạn IVa: T1-3a N0/Nx M0
– Giai đoạn IVb: T1- 3a N1 M0
T3b N bất kỳ M0
T4 N bất kỳ M0
– Giai đoạn IVc: T bất kỳ N bất kỳ M1
4. Điều trị:
Không có phác đồ điều trị chuẩn trong ung thư tuyến giáp không biệt hóa
– Do tính hung hăng của bệnh nên ưu tiên việc kiểm soát đường thở: Có thể điều trị bổ trợ trước (hóa chất, tia xạ) để thu nhỏ thể tích tuyến giáp trước phẫu thuật; phẫu thuật ngay nếu điều kiện cho phép; hoặc điều trị triệu chứng.
– Việc mở khí quản chủ động không được khuyến cáo thường quy cho mọi giai đoạn bệnh.
– Kết quả từ 1 số nghiên cứu pha I/II và các thử nghiệm lâm sàng đã cho thấy phẫu thuật, sau đó xạ trị, hóa chất (hóa xạ trị đồng thời) cho kết quả tốt hơn phẫu thuật và xạ trị (thời gian sống thêm (OS) trung bình 11, 2 tháng so với 9,3 tháng). Đối với bệnh nhân chưa có di căn và thể trạng cho phép thì hóa xạ đồng thời cho kết quả đáp ứng tốt hơn đối với cả R0, R1, R2. (R0: diên cắt không còn tế bào u; R1: diện cắt còn tế bào u trên giải phẫu bệnh; R2: còn tế bào u trên đại thể)
– Đối với giai đoạn IVc, xạ trị giảm nhẹ giúp lưu thông đường thở và điều trị toàn thân được khuyến cáo. Trước kia, Doxorubincin hay dược sử dụng ( cũng là thuốc duy nhất được FDA chấp nhận) nhưng ngày nay, ưu thế nghiêng về các thuốc mới như Cis, Paclitaxel…
+ Nghiên cứu FACT so sánh hiệu quả điều trị của Paclitaxel/ Carboplatin kết hợp hoặc không kết hợp với fosbretabulin cho kết quả: tỷ lệ sống sót sau 1 năm 26% vs 9% ( CP/ fosbretabulin vs CP); không có sự khác biệt về thời gian bệnh tiến triển.
5. Một số phác đồ điều trị:
5.1. Gd IVa, b (áp dụng cho mọi R):
– Phẫu thuật + tia xạ + hóa chất ( 6 chu kỳ: Paclitaxel/ Carbo hoặc Doxo/Cis, hoặc đơn chất… tùy theo thể trạng bệnh nhân).
– Phẫu thuật + Hóa xạ trị ( 2 chu kỳ hóa chất 21 ngày, hoặc dùng theo tuần) và 4 chu kỳ bổ trợ sau.
5.2. Gd IVc: Ưu tiên đảm bảo đường thở bằng phẫu thuật, Tia xạ palliative ( tia xạ triệu chứng), sau đó hóa chất toàn thân.
Lưu ý: Vì bệnh tiến triển nhanh, không có phác đồ điều trị chuẩn nên tùy theo điều kiện trang bị của từng bệnh viện, và thể trạng bệnh nhân mà bác sĩ lựa chọn tối đa.
==> Ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa là một thể bệnh có tiên lượng xấu, diễn biến nhanh và cần được chẩn đoán, can thiệp điều trị càng sớm càng tốt. Dù chưa có phác đồ điều trị tiêu chuẩn, nhưng với các tiến bộ y học và chiến lược điều trị phối hợp (phẫu thuật, hóa trị, xạ trị, chăm sóc hỗ trợ), nhiều bệnh nhân đã kéo dài thời gian sống và cải thiện chất lượng cuộc sống đáng kể. Tại Viện Y học phóng xạ và U bướu Quân đội, đội ngũ bác sĩ chuyên khoa ung bướu đang áp dụng các liệu pháp điều trị hiệu quả nhất hiện nay nhằm hỗ trợ người bệnh an toàn, kịp thời. Hãy liên hệ với Viện qua số 0966.127.365 để được tư vấn và hỗ trợ khám chữa bệnh sớm nhất.
Ths. Bs Nguyễn Thị Giang Oanh – Phó Chủ nhiệm Khoa Phóng xạ Lâm sàng
